PEJ – Najbliższe działania wytyczą ramy dla projektu elektrowni jądrowej na kolejne lata

Rozpoczęcie prac przygotowawczych, kontynuacja badań geologicznych, negocjacje kluczowych umów i dalsze zabezpieczanie finansowania – to tylko niektóre z działań planowanych przez Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) na najbliższe miesiące. Będzie to naturalna kontynuacja intensywnych prac rozpoczętych przez spółkę w 2024 roku, m.in. pierwszych prac terenowych, zaawansowania procesu pozwoleniowego, zapewnienia finansowania czy projektowania elektrowni jądrowej w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino.

- Miniony rok był bardzo ważnym okresem dla projektu elektrowni jądrowej na Pomorzu – był to czas intensywnej, rzadziej spektakularnej, a częściej mrówczej pracy na wielu odcinkach realizacji inwestycji, której efekty przekładają się na aktualny postęp prac. W najbliższych miesiącach przed nami szereg zadań, które wytyczą ramy całego procesu inwestycyjnego na kolejne lata – mówi prezes zarządu PEJ Leszek Juchniewicz.  

W 2024 roku PEJ rozpoczęły m.in. pogłębione badania geologiczne, na potrzeby których wcześniej przygotowano teren o powierzchni ok. 40 ha. Ich wyniki są kluczowe dla trwającego procesu projektowania elektrowni, bowiem umożliwią dobranie odpowiednich rozwiązań technologicznych i inżynieryjnych, aby obiekt mógł bezpiecznie stanąć i funkcjonować. Pierwsze analizy pobranych próbek potwierdzają już, że warunki gruntowe w miejscu przyszłej elektrowni nie stanowią przeszkody dla jej bezpiecznej eksploatacji. Jednocześnie trwa proces projektowania elektrowni jądrowej. 

Przed spółką prace przygotowawcze

W 2024 roku spółka zrealizowała także badania geologiczne związane z budową infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, takiej jak planowana nowa oczyszczalnia ścieków oraz z zapewnieniem dostępu do energii elektrycznej dla przyszłego placu budowy. 

Pod koniec minionego roku spółka PEJ przygotowywała się do uruchomienia monitoringu jakości powietrza i wykonała badania pod kątem ewentualnych niewybuchów na obszarze ok. 300 ha. W styczniu 2025 r. natomiast PEJ przeprowadziły badania gleb w celu określenia poziomów zanieczyszczeń przed rozpoczęciem prac przygotowawczych (tzw. Monitoring „stanu zero”). PEJ przygotowały się również do kampanii monitoringu stanu gleb, który zacznie się z pracami przygotowawczymi. Realizowano też prace konserwacyjne istniejącej sieci melioracyjnej. 

Ponadto opracowaliśmy szczegółowe plany przeprowadzenia działań minimalizujących oddziaływania na środowisko w rejonie lokalizacji elektrowni jądrowej. W ich skład wchodziły m. in. montaż budek dla ptaków, skrzynek dla nietoperzy i przeniesienie gatunków chronionych roślin. Działania te są związane z planowanym na ten rok rozpoczęciem prac przygotowawczych, w sprawie których wniosek spółka złożyła w sierpniu 2024 roku. 

PEJ podpisały też umowę na powstanie drogi technicznej z pirsu (tzw. MOLF) na plac budowy, co umożliwi wykorzystanie drogi morskiej do transportu niektórych elementów elektrowni. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami spółki, droga z miejscowości Słajszewo nad morzem pozostała otwarta dla mieszkańców i turystów odwiedzających region.

Negocjacje umowy na realizację inwestycji i pozyskiwanie finansowania

Prace terenowe są tylko częścią bieżących działań PEJ. Spółka prowadzi także rozmowy dotyczące kolejnych etapów współpracy z konsorcjum Westinghouse-Bechtel. Najpierw w sprawie zawarcia tzw. umowy EDA (Engineering Development Agreement), która umożliwi zachowanie ciągłości prac nad projektem i realizowanie już teraz części zadań pierwotnie planowanych na późniejsze terminy. PEJ równolegle toczy rozmowy z konsorcjum o kształcie umowy na realizację inwestycji (tzw. umowa EPC – Engineering Procurement Construction). 

Toczą się też rozmowy na temat pozyskiwania finansowania dla inwestycji. Na podstawie otrzymanych do tej pory listów intencyjnych, m.in. od instytucji amerykańskich, kanadyjskich i francuskich, Polskie Elektrownie Jądrowe zgromadziły deklaracje zaangażowania finansowego na łączną równowartość ponad 95 miliardów złotych. Z kolei Rząd RP zabezpieczył na budowę pierwszej polskiej elektrowni jądrowej 60 miliardów złotych. W dniu 20 lutego 2025 roku 430 głosami „za” i jednym przeciw, przy braku głosów wstrzymujących się – Sejm RP przyjął ustawę umożliwiającą dokapitalizowanie PEJ w latach 2025-2030 w kwocie jak wyżej. 

Postępowanie w sprawie akceptacji pomocy publicznej

Po dokonaniu przez rząd RP notyfikacji mechanizmu wsparcia inwestycji, w grudniu 2024 r. wszczęte zostało przez Komisję Europejską postępowanie poszerzone w sprawie akceptacji pomocy publicznej dla projektu. Jest to standardowa procedura przy tego typu dużych projektach, w której KE ocenia zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym i wpływ inwestycji na rynek energii w Unii Europejskiej. Po uzyskaniu zielonego światła od KE dla pomocy publicznej, PEJ będą mogły uzyskać dokapitalizowanie służące realizacji kolejnych etapów projektu.

Rok 2025 kluczowy dla terminu startu budowy

W tym roku, zgodnie z założeniami, mają rozpocząć się prace przygotowawcze. Spółka planuje m.in. zabezpieczenie terenu przyszłej budowy i prace geodezyjne. Jednym z niezbędnych działań w miejscu przyszłej elektrowni będzie też usunięcie roślinności. Wszystkie prace będą realizowane zgodnie z warunkami określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla elektrowni jądrowej. Kontynuowane będą badania geologiczne na lądzie, a w dalszej perspektywie także na morzu, w rejonie układu chłodzenia elektrowni. 

PEJ będą jednocześnie kontynuować prace nad dokumentacją na potrzeby kolejnych pozwoleń i zezwoleń administracyjnych, w tym zezwolenia na budowę, które wydaje Prezes Państwowej Agencji Atomistyki. Właściwa budowa, a więc wylanie pierwszego betonu jądrowego, ma się rozpocząć w 2028 roku.